Sterowanie treningiem
Proces treningowy składa się z trzech elementów: treningu, regeneracji i odżywiania. Na początku zajmijmy się treningiem. Trening to świadome działanie mające na celu wywołanie określonych zmian adaptacyjnych organizmu.
Trzeba zatem wiedzieć jakimi bodźcami i jakie zmiany chcemy poprzez trening wywołać. Dla każdego zawodnika będą to inne bodźce i określony bodziec, na przykład 5x1km, stosowany w różnym okresie będzie wywoływał inne zmiany – nawet u tego samego zawodnika. O czym mówi ta informacja? Nie można kopiować planów treningowych! Nawet dla tego samego zawodnika.
Od czego zatem zacząć?
Musimy określić specyfikę wysiłku startowego poprzez monitorowanie i rejestrację intensywności startowej. Ważne są: uzyskana częstość skurczów serca, czas wysiłku, stężenie mleczanu. Na tej podstawie można w sposób pośredni określić do czego powinniśmy dążyć w treningu. Te trzy parametry będą określały reakcję zawodnika na wysiłek startowy.
Kolejny krok to określenie aktualnego stanu wytrenowania zawodnika
Według kryteriów sportowych będzie to wynik sportowy ale według kryteriów fizjologicznych będzie to maksymalne pochłanianie tlenu, które warunkuje dostarczanie energii oraz próg mleczanowy (lactate threshold), który mówi o efektywności źródeł energetycznych.
W organizmie jest jedno źródło energii – związek chemiczny ATP. Zapas ATP w organizmie wystarcza na kilka sekund. Następnie musi nastąpić resynteza ATP. Najistotniejsze, z punktu widzenia wytrzymałości, do odbudowy ATP są glikogen (prostsza forma węglowodanów) i wolne kwasy tłuszczowe. Należy pamiętać, że aminokwasy mogą być również materiałem służącym do odbudowy ATP – wykorzystywane one są jako materiał rezerwowy. (To co napisałem jest bardzo uproszczone, ale proszę przyjąć to jako duży skrót.) W uproszczeniu możemy powiedzieć, że w dyscyplinach wytrzymałościowych główne źródła energii to wolne kwasy tłuszczowe, glikogen i aminokwasy.
Dlaczego piszę o źródłach energii?
Trening wytrzymałości to przede wszystkim trening przemian energetycznych. Intensywność wysiłku wyrażona częstością skurczów serca (heart rate) informuje między innymi o wykorzystywanych źródłach energii. Aby dokładniej określić z jakich źródeł energii korzysta podczas wysiłku zawodnik musimy znać: tętno maksymalne zawodnika, tętno startowe i tętno na progu mleczanowym.
Po raz kolejny pojawia się hasło: próg mleczanowy. Okazuje się, że zawodnik z wyższą prędkością progową (prędkością na progu mleczanowym) będzie lepszy od zawodnika z prędkością niższą. Większość podręczników fizjologii informuje, że intensywności progowe są najskuteczniejszym bodźcem treningowym w rozwijaniu wytrzymałości. Doświadczenia trenerskie potwierdzają tę informację.
Ciąg dalszy na kolejnej stronie
